Stanisław Jerzy Gdula (1935-2011)

Prof. dr hab. inż. Stanisław Jerzy Gdula (* 1935 - †12 XI 2011, Bielsko-Biała).

Z wielkim bólem przyjęłam smutną wiadomość o śmierci Jerzego Gduli. Jerzy był moim znajomym, którego osobiście nie poznałam, a z którym regularnie przez kilka lat utrzymywałam kontakt telefoniczny. Wielokrotnie zapraszał mnie do Bielska, gdzie mieszkał. Za każdym razem obiecywałam, że przyjadę i niestety, nie udało mi się dotrzymać obietnicy. Wiedział o moich badaniach genealogicznych, dlatego chętnie dzielił się ze mną wspomnieniami z dzieciństwa, opowiadał mi o pradziadku Atanazym, o dziadku Stanisławie, o ojcu Stanisławie Tadeuszu. Bardzo ciepło wyrażał się o swojej niani p. Włochowej, dopytując czy znalazłam jakieś informacje na jej temat. Za każdym razem, kiedy do mnie dzwonił dopytywał o moje postępy w poszukiwaniu przodków. Jerzy urodził się w Leżajsku, ale musiał opuścić wraz z Rodziną Leżajsk i wyjechać do Niska. Jednak bardzo kochał swoje rodzinne miasto interesował się historią Leżajska. Wysyłałam mu Almanachy wydawane przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Leżajskiej. Jego rodzina Gdulów pochodziła ze starego rodu o tradycjach murarskich, podobnie, jak rodzina Gdulów ze strony mojej teściowej.

Jego pradziadek Atanazy Gdula był murarzem budowlanym, wysoce cenionym specjalistą sztukaterii. Miał dwie żony, jedna z nich była Rusinką. Kiedy zmarł w wieku 90 lat, w obrządku pogrzebowym brał udział zarówno ksišądz rz-kat., jak również pop. Pochowany jest na Cmentarzu Komunalnym w Leżajsku.

Stanisław Gdula - dziadek Jerzego

Dziadek Stanisława Jerzego Gduli, Stanisław Gdula po ukończeniu szkoły technicznej, jako specjalista geodeta górnictwa naftowego, wyemigrował z Leżajska, pracując przez całe swoje zawodowe życie w Borysławiu (przy geodezyjnym dokumentowaniu złóż roponośnych). W okresie I Wojny Światowej był uwięziony przez władze austriackie w 1918 za prace niepodległościowe i uwolniony dopiero z początkiem 1919 r. Po II Wojnie Światowej po repatriacji w 1945r. z Borysławia, osiedlił się na stałe w Gliwicach. Miał 4 dzieci, córkę Marię, syna Stanisława Tadeusza - ojca Jerzego, miał też syna Zbigniewa, który ukończył Gimnazjum oo. Jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem, a po studiach prawniczych pracował przed wojną, jako sędzia w Samborze, po wojnie jako radca prawny w Kędzierzynie. Kolejny syn Romuald ukończył szkołę kadetów we Lwowie oraz Oficerskąš Szkołę Łączności w Zegrzu. W czasie wywózki do Katynia udało mu się zbiec z transportu, ukrywał się w Warszawie pod nazwiskiem Olejniczak ps. Mrówka. Konstruował radiostacje. Jako oficer łączności prowadził nasłuchy radiowe z Zachodem. W 1943 roku namierzony przez niemiecki wywiad został aresztowany i osadzony na Pawiaku, gdzie zginąšł. Jego działalność konspiracyjna została opisana w książce Kazimierza Malinowskiego 'Żołnierze łączności walczącej Warszawy'.

    Prof. dr hab. inż. Stanisław Jerzy Gdula był synem profesora Stanisława Tadeusza Gduli i Jadwigi Magdaleny z Romańskich.

       Ojciec Jerzego Gduli prof. Stanisław Tadeusz Gdula po ukończeniu Szkoły Podstawowej w Borysławiu zamieszkał w Leżajsku u ciotki Tekli Larendowicz z Gdulów, gdzie podejmuje dalszą naukę w Gimnazjum Realnym w Leżajsku, które ukończył egzaminem dojrzałości w 1924 r. W latach 1924-1929 studiował na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym, pod opieką naukową takich światowych sław jak Prof. Stefan Banach oraz Prof. Hugon Steinhaus. Egzamin dojrzałości jako wyróżniający się student składa w dniu 15 listopada 1929 r. uzyskując tytuł magistra. Po ukończeniu studiów jako wyróżniający się absolwent, przez rok został zaangażowany jako prywatny nauczyciel w posiadłościach rodziny Hrabiego Dzieduszyckiego. Od 1 września 1930 roku zostaje zaangażowany początkowo, jako nauczyciel kontraktowy matematyki, fizyki i chemii w 8-klasowym Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego w Leżajsku, a po zdaniu państwowego zawodowego egzaminu kwalifikacyjnego przed komisją we Lwowie zostaje zatrudniony na stałe jako nauczyciel mianowany.

prof. Stanisław Tadeusz Gdula z uczniami 

W 1934 roku prof. Stanisław Gdula zwiera związek małżeński ze swoją uczennicą Jadwigą Romańską, absolwentką Leżajskiego Gimnazjum. W obawie przed wybuchem zbrojnego oporu Polaków przeciw hitlerowskim okupantom z okazji zbliżającego 11 listopada 1939 roku, prof. Stanisław Gdula wraz z innymi profesorami oraz zacnymi obywatelami miasta Leżajska, zostają aresztowani i jako zakładnicy osadzeni na dwa miesiące w więzieniu w Rzeszowie. Po powrocie z więzienia, jako jeden najmłodszych, przed wybuchem wojny nauczycieli gimnazjalnych prof. Stanisław Gdula choć miał już na utrzymaniu żonę i trójkę małych dzieci, w ogromnym poczuciu patriotycznego obowiązku podejmuje się organizacji Tajnego Nauczania na poziomie szkoły średniej w Leżajsku. Działając pod konspiracyjnym pseudonimem LECH. W tym okresie czasy zamieszkuje wraz z najbliższa rodziną żony w domu rodzinnym swojej żony, przy ulicy Mickiewicza 24 (aktualnie 32).

Pod koniec okupacji prof. Stanisław Gdula znalazł się na ostatniej wywieszonej przez Niemców liście zakładników, wyznaczonych do rozstrzelania w razie jakiegokolwiek agresji Polaków, w stosunku do lokalnych wojskowych lub policyjnych placówek niemieckich. Jednocześnie 10 lipca 1944 r. prof. Stanisław Gdula zostaje też wyznaczony, lecz tym razem wraz z całą rodziną, na liście zakładników do rozstrzelania, wywieszonej przez nacjonalistów ukraińskich spod znaku UPA. Ukraińcy bali się odwetu ze strony Polaków za to, że w okresie okupacji kolaborowali z Niemcami.
Po zakończeniu w dniu 22 lipca 1944 r działań wojennych na terenie Leżajska, Stanisław Gdula już pod koniec lipca 1944 r. na polecenie władz miejskich przystępuje do pełnego odtworzenia struktur organizacyjnych leżajskiego gimnazjum. Gimnazjum to, od dnia 1 września 1944 r wznawia w pełnym wymiarze swoją działalność dydaktyczną.
Od 1 września 1944 roku Stanisław Gdula zostaje kierownikiem leżajskiego gimnazjum, a 4 stycznia 1945 r zostaje mianowany przez Ministra na dyrektora szkoły.

Z przyczyn ideowych, jak też jako człowiek głęboko wierzący, odmówił przystąpienia do PZPR a tym samym zadeklarowania pełnej lojalności politycznej względem nowych władz. Dlatego też decyzją Kuratorium został zawieszony w czynnościach nauczyciela i dyrektora Szkoły. Zostaje przeniesiony do pracy w 11-letnim Liceum Ogólnokształcącym w Stalowej Woli od dnia 1 września 1949 r, gdzie uczył matematyki i fizyki, a także okresowo w przypadku choroby nauczyciela łaciny prowadził w zastępstwie za niego lekcje łaciny. Od początku roku szkolnego 1952/53 pod zarzutem klerykalizmu zostaje służbowo przeniesiony do pracy w Liceum Ogólnokształcącym w Nisku.

Grób Stanisława i Jadwigi Gdulów

30 stycznia 1960 roku podczas konferencji w szkole prof. Stanisław Gdula, dostaje wylewu krwi do mózgu, szybko traci przytomność i po czterech godzinach nie odzyskawszy przytomności umiera w miejscowym szpitalu.
Pochowany jednak zostaje w rodzinnym mieście swoich przodków w Leżajsku. Na płycie nagrobkowej miejsca wiecznego spoczynku profesora widniej napis „Non Omnis Moriar” – [Nie wszystek umarłem]. W okresie pracy profesora w Nisku jego małżonka Jadwiga zachorowała na ciężką wówczas chorobę gruźlicę kości.

Profesor Stanisław Tadeusz Gdula wraz z małżonką wychowali pięcioro dzieci, z których każde ukończyło magisterskie studia techniczne na Politechnice Gliwickiej w poniższej kolejności:

• Stanisław Jerzy – mechanik-energetyk - profesor zwyczajny dr hab. inż. Akademii w Bielsku Białej, członek PAN, specjalista z zakresu termodynamki
• Barbara – mechanik- energegtyk starszy projektant- pomiarowiec
• Andrzej Gdula - dr nauk technicznych – mechanik-energetyk, adiunkt kier. Zakł. Proj. IChN, Główny Proj.
• Jolanta –chemik – starszy projektant – inst. uzdatniania wody
• Krzysztof – automatyk – Prezes Zarządu Vattenfall Sales Poland w Gliwicach

• Zbysiu - najmłodszy syn ur. w 1940 roku, zachorował na złośliwy nowotwór i po kilku miesiącach choroby w cierpieniach umiera w 1941r.

Prof. dr hab. inż. Stanisław Jerzy Gdula był wieloletnim pracownikiem naukowym Politechniki Śląskiej, nauczycielem akademickim, wychowawcą i przyjacielem wielu roczników studentów i kadry naukowej.

Absolwent Wydziału M-E, od 1957 r. asystent w Katedrze Teorii Maszyn Cieplnych u prof. Stanisława Ochęduszki, od 1963 r. adiunkt; od 1966 r. docent. W 1975 r. uzyskał tytuł profesora. Wypromował 11 doktorów nauk technicznych, z którymi, jak mi opowiadał przyjaźnił się, utrzymywał z nimi kontakt. Organizował zjazdy koleżeńskie, na które przygotowywał pisane przez siebie wspomnienia.

W roku 1978 przeniósł się do Filii Politechniki Łódzkiej w Bielsku-Białej, przekształconej w roku 2001 w ATH, gdzie był kierownikiem Katedry Termodynamiki. Przez kilka kadencji członek Komitetu Termodynamiki i Spalania PAN.

Aktywnie uczestniczył w działalności związkowej – w ZNP, a później w NSZZ Solidarność i w samorządzie terytorialnym; pełnił m.in. funkcję przewodniczącego sejmiku województwa bielskiego. W uznaniu zasług został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Złotą Odznaką ZNP, Odznaką Zasłużonego w Rozwoju Województwa Katowickiego oraz innymi licznymi wyróżnieniami, w tym Nagrodami Rektora Politechniki Śląskiej.

Prof. dr hab. inż. Stanisław Jerzy Gdula zmarł 12 listopada w wieku 76 lat zmarł
Uroczystości pogrzebowe odbyły się 17 listopada (czwartek) o godz. 12:00 w Kościele Parafialnym p.w. NMP Królowej Świata w Bielsku-Białej przy ul. Startowej (Cygański Las). Prof. dr hab. inż. Stanisław Jerzy Gdula został pochowany na Cmentarzu przy ul. Pszczelej (Błonia) w Bielsku-Białej.

zobacz też:

prof. Stanisław Tadeusz Gdula
Andrzej Gdula