Z pamiętnika Józefa Kumaszki

Franciszek Kumaszka urodził się w 1884 roku we wsi Podzameczek koło Buczacza. Nie dane mu było poznać swoich rodziców. Został osierocony jako półtoraroczne dziecko. Ojciec Walenty, matka i dwie siostry zostały otrute czadem. On jedyny uratowany z tej rodzinnej tragedii został wychowywany przez stryja w Kolonii Podzameczku.
Takie wzruszające wspomnienia przeczytałam w pamiętniku Józefa Kumaszki. Dostałam ten pamiętnik kilka lat temu od mojej koleżanki. Jej ojciec opisał swoje życie w postaci wspomnień na kilka lat przed śmiercią. 
Józef Kumaszka nie znał dziadków, nie znał dat, wiedział, że Dziadek miał na imię Walenty.

Poszłam tym tropem. 

Przeglądnęłam  Księgi metrykalne parafii wyznania rzymskokatolickiego z archidiecezji lwowskiej, 1604-1945 udostępnione całkiem niedawno on-line przez Archiwum Główne Akt Dawnych.
Udało mi się odnaleźć wiele ważnych informacji o rodzinie Kumaszków mieszkających nad rzeką Stryp przy ul. Grobla w Podzameczku. 

Z danych wynika, że Franciszek Kumaszka urodził się 27 marca 1884 r, jako syn Walentego Kumaszki i Marii Guguł mieszkających pod numerem 172. Chrzestni: Michał Kumaszka i Barbara Kostkiewicz żona Macieja.
Walenty był synem Jana i Anastazji Soboszczuk.
Maria Guguł była córką Adama Guguł i Agnieszki Moneta. 
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20134/pages/PL_1_301_134_0453.htm

Znając z pamiętnika Józefa Kumaszki faktyo zaczadzeniu rodziny przeszukałam Księgi Zmarłych parafii Buczacz. 
W Liber Mortuorum z 1885 roku odnalazłam zapisy o 32 letnim Walentym Kumaszce, jego 7 letniej córce Elżbiecie i 4 letniej córce Katarzynie potwierdzające                                                            opisane w pamiętniku fakty o zaczadzeniu.
Śmierć nastąpiła 1 marca 1885 roku. 
Dodatkowo pod tym samym nr domu 172 figuruje w księdze metrykalnej Zofia Pietruszka vel Piotrowska. Przyczyną zgonu również jest zaczadzenie. Kim była owa Zofia?
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20134/pages/PL_1_301_134_0521.htm

Natomiast, jak się okazuje z dokumentów metrykalnych żona Walentego Kumaszki, a matka zmarłych córek Elżbiety i Katarzyny, a równocześnie matka cudem ocalonego syna Franciszka wcale nie zginęła razem z rodziną i uległa zaczadzeniu. Zmarła tydzień wcześniej 24 lutego 1885 r, przyczyną zgonu był tyfus. Maria Kumaszka z d. Guguł miała 30 lat.

Nasunęło mi się pytanie dlaczego rodzina zmarła tragicznie? Dlaczego tragedia wydarzyła się w tydzień po śmierci gospodyni domu, żony i matki małych dzieci?
Czyżby zabrakło w domu czujnej gospodyni domu, która wiedziała, że należy w piecu zamykać szyber - wywietrznik chroniący przed zaczadzeniem.
Może zrozpaczony mąż tak się zamartwiał utratą żony, że zaniedbał obowiązki rodzinne?

Skoro Maria chorowała na tyfus i z tego powodu zmarła, to może i rodzina była również chora na tyfus i nie mieli siły zadbać o siebie, nie potrafili dopilnować ogrzewania? W końcu tyfus jest chorobą bardzo zaraźliwą i w tamtych czasach prawie nieuleczalną. Nie było wtedy antybiotyków.

Rok po tragicznej śmierci rodziny Kumaszków zmarła matka matka Marii Kumaszkowej z Gugułów. Agnieszka Guguł z d. Moneta zmarła 30 kwietnia 1886, jako wdowa po Adamie. Przeżyła 60 lat. Mieszkała pod nr 47 w Podzameczku.
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20134/pages/PL_1_301_134_0567.htm

Przy okazji odszukałam informacje, że Adam Guguł i Agnieszka Moneta oprócz córki Marii, mieli jeszcze syna Piotra zamieszkałego pod nr 47. 
Piotr ożenił się z Heleną c. Wojciecha Kasowskiegi i Rozalii Sosnowskiej. ( listopada 1884 r urodził im się syn Teodor. Też w Podzameczku.
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20134/pages/PL_1_301_134_0456.htm

Piotrowi i Helenie rok wcześniej zmarł dwuletni syn Paweł Guguł. Zmarł 1 stycznia 1883r.
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20134/pages/PL_1_301_134_0434.htm

Walenty Kumaszka poślubił Marię Guguł 14 listopada 1875 roku. Mieszkał wówczas w Podzameczku nr d. 11, Maria z nr d. 47. http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20134/pages/PL_1_301_134_0109.htm 

W sierpniu 1876 urodził im się syn Kajetan, który zmarł po 3 tygodniach 29 sierpnia 1876r. w Podzameczku nr 47.
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20134/pages/PL_1_301_134_0157.htm

Elżbieta Kumaszka c. Walentego i Marii Guguł ur się 8 lipca 1878, Podzameczek 46, chrzestni: Filip Wąsik, Julianna ż. Dominika Kumaszki
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20134/pages/PL_1_301_134_0179.htm

Katarzyna Kumaszka c. Walentego i Marii Guguł ur się 23 listopada 1880, w tym samym dniu urodziła się jej siostra bliźniaczka Franciszka
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20134/pages/PL_1_301_134_0274.htm
Obydwie bliźniaczki zmarły po  2 tygodniach, Franciszka 1 grudnia 1880, Katarzyna 2 grudnia 1880 roku http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20134/pages/PL_1_301_134_0308.htm

26 listopada urodziła się kolejna Katarzyna Kumaszka w domu Walentego i Marii Guguł. To ona zmarła śmiercią tragiczną poprzez zaczadzenie, razem z siostrą Elżbietą i ojcem Walentym. 
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20134/pages/PL_1_301_134_0331.htm