Turki - straż grobowa

Święta Wielkanocne nieodzownie łączą się z symbolicznym grobem Chrystusa w kościele, przy którym wartę honorową pełni straż grobowa popularnie zwana Turkami. Turki pilnują grobu od Wielkiego Piątku do mszy rezurekcyjnej w Wielką Niedzielę. 

Tradycja straży grobowej w rejonie Leżajska ma bogatą historię i sięga czasów odsieczy wiedeńskiej. 

Podobno chłopi powracający z wyprawy spod Wiednia przebrani byli w zdobyczne mundury tureckie, budząc strach i popłoch wśród ludności. Ludzie krzyczeli 'Turki idą' i chowali się przed śmiesznie ubranymi 'przebierańcami'. Ci zaś podobno udali się do kościoła i w podzięce za uratowane życie zaciągali wartę przy Bożym Grobie. 

Pamiętam jeszcze z czasów z dzieciństwa, jaki postrach budziło wojsko stanowiące grobową straż w kościele Bernardynów w Leżajsku. Dzieciaki chętnie obserwowały turków stojących przy grobie, zniecierpliwione czekały na zmianę warty pod dowództwem komendanta wymachującego szablą. Od kilku lat nie ma już turków w leżajskim klasztorze. Obecnie wartę pełnią uczniowie szkoły wojskowej. 

Dostałam bardzo interesującą fotografię od Krystyny Wojnar Kucharskiej. Zdjęcie będące własnością Adama Kisielewicza, wujka Krystyny. 

Fotografia z 23 kwietnia 1919 roku przedstawia mieszkańców Leżajska - w strojach Straży Grobowej -Turków - w mundurach wzorowanych z czasów Księstwa Warszawskiego. 

W III rz. drugi od prawej stoi Adam Kisielewicz w mundurku gimnazjalnym kl. III, obok ojca Józefa Kisielewicza. Komendantem Turków był Ignacy Garbacki (w III. rz. od lewej).

Straże grobowe pełniące warty przy kościołach w różnych parafiach mają różne mundury, najczęściej wzorowane na mundurach wojska polskiego z czasów insurekcji kościuszkowskiej, wojen napoleońskich i okresu Księstwa Warszawskiego.

Straż Grobowa w kościele pw Michała Archanioła w Giedlarowej koło Leżajska ma również wieloletnią tradycję. 

Od 1968 roku i przez 25 lat ówczesny komendant Straży Pożarnej Michał Drzewicki organizuje pełnienie straży przy grobie Chrystusa tzw. ,,Turków". W czasach PRL-u milicja skonfiskowała szable i część umundurowania co spowodowało czasowe zawieszenie działalności ,, Turków". Ponownie w 1974 roku na prośbę ks. Marcina Tuni zorganizowano pełnienie straży pod kierownictwem Augustyna Półtoraka . Odtąd do obecnych czasów każdego roku czuwają strażacy przy grobie Chrystusa.

***

Turki ze Zmysłówki. Działają od czasu powstania Kościoła w Zmysłówce, czyli od ok. 15 lat.

Turki z Ujeznej, z Grodziska Nowego, z Dzikowca, z Werynii, z Dębna, z Przeworska, z Dębowca i z wielu innych miejscowości woj. podkarpackiego przyjeżdżają od kilku lat na Ogólnopolską Paradę Straży do Grodziska Dolnego. To wielkie wydarzenie. Impreza odbywa się co 2 lata, prezentuje oddziały i orkiestry towarzyszące podczas musztry paradnej.

Oto kilka zdjęć z 2007 roku:

Turki z Raniżowa Niebieskie - sukmany mają od 6 lat

Turki z Ujeznej ze sztandarem 1933-2003

Turki ze Świętoniowej koło Przeworska tradycyjnie strzegą Grobu Bożego od 150 lat. (Białe spodnie, czerwone lampasy).

Turki z Weryni

Turki ze Świętoniowej koło Przeworska tradycyjnie strzegą Grobu Bożego od 150 lat. (Białe spodnie, czerwone lampasy).

Pomnik Turka w Grodzisku Dolnym

***