Wojnar Antoni (1910-1982)

Biografię Antoniego Wojnara napisałam na podstawie wspomnień przekazanych mi przez jego córkę - Krystynę Wojnar Kucharskiej.

Antoni Wojnar urodził się 6 listopada 1910 roku w Maleniskach. Syn Jana i Marii z d. Kułacz. Ojciec Jan Kułacz s. Andrzeja i Agnieszki Wal żył 89 lat, matka Maria z d. Kułacz c. Jana Kułacza i Marii Kunner żyła 55 lat. 
Antoni był najmłodszy z pięciorga rodzeństwa, miał brata Stanisława oraz siostry: Julię, Helenę i Anielę.

Dzieciństwo i młodość

Antoni uczęszczał do szkoły podstawowej w Jelnej, następnie po zdaniu egzaminu wstępnego był uczniem Państwowego Gimnazjum w Leżajsku. 

20 maja 1926 roku uczniowie Państwowego Gimnazjum w Leżajsku złożyli własnoręczne podpisy w Księdze Pamiątkowej z okazji 150-Lecia Niepodległości Stanów Zjednoczonych. 

Polska Deklaracja o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych. 

Po ukończeniu 6 klas gimnazjalnych, przerwał naukę. Pomimo usilnych starań, pozostawał bez pracy.

Pod koniec II wojny światowej zdał egzaminy w ramach tajnego nauczania uzyskując świadectwo dojrzałości Liceum Ogólnokształcącego w Leżajsku.

Był członkiem ZMW RP ‘Wici’.

Praca

            W 1933 roku pracował jako pomoc biurowa w kancelarii komornika Sądu Grodzkiego w Leżajsku. Po zdaniu egzaminu pocztowego w 1937 roku otrzymał pracę w Równem na Wołyniu. Rok później przeniósł się do Sądu Grodzkiego w Birczy, gdzie pełnił funkcję urzędnika sądowego w Wydziale Karnym. W pierwszych miesiącach wojny powrócił do Leżajska. Zamieszkał przy ul. Mickiewicza 31.

           W latach 1941 - 1943 pracował w Spółdzielni Rolniczo-Handlowej.

Po wyzwoleniu przystąpił do pracy na rzecz odbudowy zniszczonego miasta. W lipcu 1944 r. zgłosił się ponownie do Spółdzielni, gdzie razem z innymi pracownikami odgruzowywać, a następnie odbudować spalony przez hitlerowców magazyn.

Na zdjęciu: Pracownicy GS SCh w Leżajsku. Rok ok. 1944. I rz. od lewej: Edward Szepelak- ojciec Zygmunta z Podklasztoru, mieszka koło Górala, prezes spółdzielni, Franciszek Cichoń, Irena Kiszakiewicz, Szydłowski, Pankówna z Gillershofu, Malepszy, Władysława Gdula z d. Matuszko- żona Kazimiera Gduli, Antoni Wojnar, II rz. od lewej: Antoni Paszek, Irena Kurowska z d. Depowska, Panek Maria?, Stanisław Gdula, Józef Baj, Paweł Flisak, Jan Śliż, III rz. od lewej od góry: Irena Kośmider z d. Jędrzejowska, Wiech - prof. gimnazjalny, Władysław Ordyczyński.

Wstąpił do Związku Zawodowego Pracowników Spółdzielczych, pełniąc funkcję sekretarza, a później przewodniczącego.

W 1946 roku wystąpił z wnioskiem, jako radny Miejskiej Rady Narodowej o odtworzenie zasobów bibliotecznych, całkowicie zniszczonych podczas wojny. Bibliotekę utworzono w gmachu Miejskiej Rady Narodowej, akt założenia datowany jest na 3 maja 1947 roku, a na dokumencie widnieje podpis Antoniego Wojnara. Akt założenia Miejskiej Biblioteki Publicznej podpisali również Kazimierz Gdula, Roman Szczupak, Marcin Pełka, ks. Józef Gorczyca i Aleksander Szmidt. Pierwszymi bibliotekarzami byli Antoni Wojnar i Danuta Kisielewicz. Przeprowadził akcję zbiórki książek od mieszkańców Leżajska, przekazywane książki skompletowano i skatalogowano, stopniowo wzbogacając księgozbiór o nowo zakupione pozycje. Udało się zebrać 2 000 tomów. Uruchomiono wypożyczalnię.

Okupacja

            Podczas okupacji niemieckiej nie pozostawał obojętny na krzywdę ludzką. Wstąpił do Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), czynnie uczestnicząc w organizacji. Do jego zadań należało zbieranie informacji i danych gospodarczych z terenu Spółdzielni i stacji PKP. Uczestniczył w dystrybucji prasy podziemnej. Dodatkowo zbierał fundusze na wdowy i dzieci poległych oraz przebywających w więzieniach i obozach.

28 maja 1943 roku podczas pacyfikacji Leżajska był poszukiwany przez gestapo. Do czasu wyzwolenia przez ZSRR pozostawał w ukryciu. W tym czasie ukończył liceum.

            2 maja 1949 roku został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Rzeszowie za działalność w Armii Krajowej. Wymierzono mu karę pozbawienia wolności na 6 lat oraz utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na okres 2 lat oraz utratą całego mienia na rzecz Skarbu Państwa.

25 marca 1954 roku uchwalono decyzję o amnestii, Antoniemu unieważniono wyrok z dniem 7 listopada 1956 roku i wykreślono wpis o skazaniu z wszystkich rejestrów karnych.

Praca społeczna

            W związku ze spaleniem Żeńskiej Szkoły w Leżajsku, Antoni Wojnar zainicjował i doprowadził do zorganizowania budowy nowego gmachu szkolnego. Jako sekretarz Komitetu przez wiele lat poświęcił czas i siłę na zdobycie środków i funduszy na budowę szkoły. Ze strony mieszkańców było brak zrozumienia, ponieważ ludność trwała w przekonaniu, że to Niemcy powinni naprawić wyrządzone miastu szkody.

Na terenie Leżajska po wojnie działały wrogie ośrodki przeciwne legalnej władzy ludowej, siały wrogą propagandę, społeczeństwo było zdezorientowane. Antoni, który od młodych lat był sympatykiem socjalizmu pomyślał o potrzebie zorganizowania w Leżajsku partii politycznej. Został członkiem PPS, a potem sekretarzem tej partii. Członkowie PPS brali udział w działalności rad narodowych, w Miejskiej radzie Narodowej w Leżajsku i Powiatowej radzie Narodowej w Łańcucie. Koło PPS przed zjednoczeniem liczyło kilkudziesięciu członków m. in. Janina Hebak, Aleksander Schmidt, Kazimierz Gdula, Roman Szczupak, Edward Trociuk, Aldona Lenar, Antonina Śliwińska, Janina Lotz, Anna Jaszewska, Irena Horoszko, Tadeusz Kisielewicz, Franciszek Szpila, Eugeniusz Kuszaj, Stanisław Stępień, Marian Żak, Władysław Pieniążek. Przewodniczącym był Jan Płaza, skarbnikiem Danuta Kisielewicz. 

Antoni Wojnar był również przewodniczącym Polskiego Czerwonego Krzyża w Leżajsku oraz członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Przez szereg lat pełnił funkcję sekretarza Koła Miejskiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD).

Odznaczenia

            Za działalność w PCK otrzymał odznakę honorową III stopnia, czyli Krzyż PCK. Posiadał również medal pamiątkowy ‘Za wolność i Zwycięstwo’ oraz odznakę ‘Zasłużony dla województwa rzeszowskiego’.

Rodzina

            6 lipca 1938 roku poślubił Antoninę z Kisielewiczów, ur. 17 grudnia 1905 roku. Antonina była córką Józefa Kisielewicza i Józefy Raźnikiewicz. Ślub odbył się w Giedlarowej.                                      

Mieli dwójkę dzieci – Krystynę i Zbigniewa.

Żona zmarła 26 sierpnia 1974 roku.

Antoni Wojnar zmarł 1 stycznia 1982 roku. Zasłabł w drodze do kościoła, nieznajoma kobieta wezwała pogotowie ratunkowe, ale pomimo prób reanimacji w szpitalu nie udało się go uratować. Był człowiekiem bardzo rodzinnym, wnuki mimo, że że nie dane im było długo cieszyć się dziadkiem, bardzo miło go wspominają.