Szczepkowski Kazimierz (1874-1945)

Przeglądając udostępnione przez AGAD metryki Par. Lwów, parafia św. Marii Magdaleny, dek. Lwów; Księga metrykalna urodzeń, ślubów i zgonów dla całej parafii z lat 1898-1902, sygn. 1706 odnalazłam informacje o ślubie Kazimierza Piotra Szczepkowskiego s. Alojzego i Józefy Kuczyńskiej.

Urodził się 31 stycznia 1874 w Stryju - Tartarów. Zam. Lwów, ul. Kościuszki 6. 
24 sierpnia 1901 roku w wieku 27 lat poślubił 19 letnią Emilię Władysławę Kuczyńską c. Aleksandra Kuczyńskiego i Bronisławy Rojek. Emilia zam. Lwów.

Świadkowie na ślubie, który się odbył w kościele św. Marii Magdaleny we Lwowie: Michał Pawliszek, Alojzy Szczepkowski. 

Emilia Kuczyńska była I żoną Kazimierza. Emilia Kuczyńska była córką lwowskiego przedsiębiorcy, daleką krewną matki. Kazimierz i Emilia mieli troje dzieci: Maria Janina, Stanisław Feliks i Jan Roman.

Jego bratem był Jan Szczepkowski, znany rzeźbiarz, jego bratankiem był Andrzej Szczepkowski s. Michała znany aktor, ojciec Joanny Szczepkowskiej.

30 maja 1909 roku ożenił się po raz drugi z Marianną Milli z Dornbach par. Tarnawiec. 

http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%201706/pages/PL_1_301_1706_0346.htm


Pisałam o Kazimierzu Szczepkowskim i o jego drugiej żonie w blogu
Księgi Kościelne odkrywają tajemnice

***

W Księgach AGAD znalazłam jeszcze jednego, dotychczas nieznanego brata Kazimierza, Jana i Michała Szczepkowskich. To Tomasz Szczepkowski syn Alojzego i Józefy Kuczyńskiej. Tomasz ur się 19 XII 1872 roku, zam Lwów 48 2/4, ochrzczony w par. św. Magdaleny. Przy okazji dowiedziałam się, że Alojzy był synem Józefa Szczepkowskiego i Marii Ruczcha. Matka Józefa Kuczyńska była córką Jana Kuczyńskiego i Marii Krotańska ? (nieczytelne).

http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20820/pages/PL_1_301_820_0256.htm
Tomasz Szczepkowski zmarł 22 XII 1872 r , miał zaledwie 3 dni.
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20820/pages/PL_1_301_820_0268.htm

***

Leontyna Szczepkowska c. Józefa i Marii Ruczko poślubiła Leona Markowskiego s. Józefa i Julii Krasnopolskiej. Ślub 2 maja 1867 odbył się we Lwowie - parafia św. Andrzeja (Bernardynów). Leontyna to ciotka Kazimierza Szczepkowskiego.

http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20781/pages/PL_1_301_781_0056.htm 

*****

*****

Linki powiązane z tematem:

http://www.sejm-wielki.pl/b/psb.33358.1
Joanna Szczepkowska - Szukanie śladów po rodzinie; Wysokie Obcasy 2013

Księgi Kościelne odkrywają tajemnice	Szczepkowski Family

Fredrowie w Cisnej

W jednym z wcześniejszych postów pisałam o Kościele św. Stanisława Biskupa w Cisnej.

W Cisnej mieszkał Henryk Fredro i jego żona Maria Jabłonowska. Był właścicielem klucza wsi. W skład majątku wchodziły wsie: Cisna, Dołżyca, Habkowce, Krzywe, Przysłup, Rabe z Huczwicami. Odziedziczył majątek po ojcu Jacku, a ten po swoim ojcu Józefie Benedykcie Fredro, a właściwie po matce Teresie Urbańskiej, która majątek wniosła w posagu.

Henryk hr. Fredro i Maria z Jabłonowskich mieli syna Stefana Jacka Seweryna Fredro. Metryka jego znajduje się w Par. Lwów - parafia św. Marii Magdaleny, dek. Lwów; Księga metrykalna urodzeń. 
Stefan Jacek Seweryn Fredro ur. się 12 I 1847. 

http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20814/pages/PL_1_301_814_0115.htm 

Stefan Jacek Seweryn Fredro ożenił się z Felicją Eugenią Stankiewicz (c. Jana Stankiewicza i Eugenii Lisowskiej). 

W Księgach metrykalnych urodzeń, ślubów i zgonów dla parafii miejskiej, przedmieść i wsi Kleparów (parafia św. Anny) udostępnionych przez AGAD - Sygn. 794 - odnalazłam akt urodzenia Seweryna Henryka Jana Fredrę, który był synem Stefana i wnukiem Henryka Fredry.

Seweryn Henryk Jan ur. się 22 XII 1882, Lwów, ul. Krasickich 16. Par. św. Anny. Chrzestni: Jan Szeptycki, Zofia Szeptycka żona.
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0104.htm

Bratem Henryka Fredry (dziedzica Cisnej) był Aleksander Fredro, znany komediopisarz, pamiętnikarz i poeta. Autor takich utworów jak np. Zemsta, Mąż i żona, Pan Jowialski, Damy i Huzary, Śluby Panieńskie, Paweł i Gaweł oraz XII Księga Pana Tadeusza.

Ojcem Henryka, Aleksandra, Jana Maksymiliana oraz Juliana był Jacek hr. Fredro h. Bończa (1770-1828). To on wybudował kościół katolicki w 1804 roku w Cisnej, nieopodal obecnie stojącego.

Kościół św. Stanisława Biskupa w Cisnej

Jacek hr. Fredro w 1796 r. założył w Cisnej hutę żelaza, która wytapiała żelazo do 1864 roku. Działały przy niej fryszerka, odlewnia oraz kuźnia. W hucie produkowano wyroby na użytek ludności miejscowej i okolicznych wsi: narzędzia na potrzeby rolnictwa, piece żelazne, krzyże, ogrodzenia nagrobkowe, narzędzia gospodarstwa domowego, moździerze, żelazne łózka i inne. Surowcem dla huty była uboga ruda darniowa (zawierająca syderyty i piryty), występująca na stokach Hyrlatej.

****
Dzieci Henryka Fredry i Marii Jabłonowskiej
Oprócz wymienionego wcześniej Stefana Jacka Seweryna Fredro - hr Henryk Fredro miał jeszcze dzieci:

http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20814/pages/PL_1_301_814_0074.htm

Metryka urodzenia Marii Katarzyny Konstancji Fredro - córki Henryka hr Fredry i Marii Jabłonowskiej. Ur. 20 V 1843, ochrzczona w Par. Lwów - parafia św. Marii Magdaleny, dek. Lwów; Księga metrykalna urodzeń. 

***

http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20814/pages/PL_1_301_814_0088.htm 

Metryka urodzenia Henryki Franciszki Michaliny Fredro - córki Henryka hr Fredry i Marii Jabłonowskiej. Ur. 19 VII 1844, ochrzczona w Par. Lwów - parafia św. Marii Magdaleny, dek. Lwów; Księga metrykalna urodzeń. 

****

http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20814/pages/PL_1_301_814_0178.htm
Metryka urodzenia Marianny Anny Władysławy Fredro - córki Henryka hr Fredry i Marii Jabłonowskiej. Ur. 14 III 1852, ochrzczona w Par. Lwów - parafia św. Marii Magdaleny, dek. Lwów; Księga metrykalna urodzeń. 

Literatura i linki:

Z dziejów Cisnej

Bieszczadzka Kolejka Leśna	Kościół w Cisnej

Stankiewicze ze Lwowa

To na razie wersja robocza, będę dopisywać sukcesywnie, jak uda mi się coć odnaleźć w metrykach udostępnionych przez AGAD

Par. Lwów - parafia św. Anny, Kleparów. Sygn. 794 - Księga metrykalna urodzeń, ślubów i zgonów dla parafii miejskiej, przedmieść i wsi Kleparów

Fredro Seweryn Henryk Jan s. Stefana Jacka Fredry (s. Henryka Fredry i Marii Jabłonowskiej) i Felicji Eugenii Stankiewicz (c. Jana Stankiewicza i Eugenii Lisowskiej) ur. się 22 XII 1882, Lwów, ul. Krasickich 16. Par. św. Anny. Chrzestni: Jan Szeptycki, Zofia Szeptycka żona.

http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0104.htm

Bratem Henryka Fredry (dziedzica Cisnej) był Aleksander Fredro, znany komediopisarz, pamiętnikarz i poeta. Autor takich utworów jak np. Zemsta, Mąż i żona, Pan Jowialski, Damy i Huzary, Śluby Panieńskie, Paweł i Gaweł oraz XII Księga Pana Tadeusza.

zobacz też:

http://www.sejm-wielki.pl/b/5.814.565

Fredrowie w Cisnej

*****

Stankiewicz Aniela c. Piotra i Karoliny Jurkiewicz, Lwów ul. Grodecka 62. Zm. 2 III 1881 
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0043.htm

Stankiewicz Maria Józefa c. Piotra i Karoliny Jurkiewicz ur. 26 II 1882
Piotr Stankiewicz inspicjent telegraf. s. Teodora i Marii. Matka Karolina Jurkiewicz c. Michała Jurkiewicza i Anastazji
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0056.htm

Stankiewicz Stanisław Jan s. Piotra i Karoliny Jurkiewicz ur 24 VI 1884. Lwów ul. Janowska 3. Ojciec Piotr Stankiewicz -inspicjent telegraf. s. Teodora i Marii. Matka Karolina Jurkiewicz c. Michała Jurkiewicza i Anastazji
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0165.htm

***

Michał Stankiewicz i Teresa Gębczyńska vel Gemczyńska vel Demczyńska zam. Kleparów 63, mieli 4 dzieci:

Stańkiewicz Zofia c. Michała i Teresy Gębczyńskiej zm. 20 XI 1882 lat 6 variola, Kleparów 63
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0050.htm

Stankiewicz Antonina c. Michała i Teresy Gemczyńskiej, Kleparów 63 zm. 1 II 1882, lat 3 pertusis. 
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0102.htm

Stankiewicz Antoni s. Michała i Teresy Demczyńskiej, Kleparów 63 zm.  14 II 1882, lat 18/12 tussis
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0103.htm

Stankiewicz Katarzyna Michalina c. Michała (molitor -młynarz) (s. Karola i Katarzyny Stankow), matka Teresa Gębczyńska (c. Klemensa i Małgorzaty), ur. 20 XI 1882, Lwów nr d. 105
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0077.htm 
Zmarła 30 VIII 1883, lat 9/12. Lwów Kleparów105
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0152.htm

Stankiewicz Michalina Rozalia c. Michała (molitor -młynarz) (s. Karola i Katarzyny Stankow), matka Teresa Gemczyn (c. Klemensa i Małgorzaty), ur. 4 IX 1884. Lwów Kleparów 76.
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0177.htm

***

Stankiewicz Filipina Maria c. Teodora (sutor) i Józefy Grombek (c. Karoliny Grombek), Lwów ul. Szpitalna 14; ur. 1 V 1882
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0060.htm

***

Stankiewicz Teofil lat 32, s. Jakuba i Wiktorii Cinalskiej, ur. Zator, zam Laszki Murowane ożenił się 12 II 1882 z Magdalena Szwiec lat 23,  c. Bazylego i Marianny Pogorzelec
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0081.htm

Stankiewicz Jan Marian s. Teofila i Magdaleny Szwiec ur. 27 XII 1883, Lwów Kleparów. 175. Ojciec Stankiewicz Teofil, s. Jakuba i Wiktorii Cinalskiej. Matka Magdalena Szwiec c. Bazylego i Marianny Puriczycka?)
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0127.htm

Stankiewicz Stanisław s. Teofila i Magdaleny Szewczuk ur 24 I 1885, Lwów Kleparów 175. 
Ojciec Stankiewicz Teofil, s. Jakuba i Wiktorii Cinalskiej. Matka Magdalena Szewczuk c. Bazylego i Marii Ostrowskiej
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20794/pages/PL_1_301_794_0219.htm

***

Lwów par. św. Antoniego, sygn. 1645.

Stankiewicz Paulina, żona Stanisława Wojnowskiego, Lwów ul. Mączna 5 i 6. 
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%201645/pages/PL_1_301_1645_0062.htm , skan 45,
Stankiewicz Aniela, Lwów Łyczaków 24, skan 54.

Stankiewicz Apolinary, Łyczaków 22, skan 325.
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%201645/pages/PL_1_301_1645_0325.htm

Stankiewicz Jan, Emilia, Franciszkańska 11, skan 345
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%201645/pages/PL_1_301_1645_0345.htm

Stankiewicz Feliks Łyczaków 58 , zm. lat 57, cancer
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%201645/pages/PL_1_301_1645_0127.htm

Stankiewicz Wojciech zm 31 III 1895 
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%201645/pages/PL_1_301_1645_0168.htm

http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%20797/pages/PL_1_301_797_0245.htm

Stankiewicz Paulina 
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%201645/pages/PL_1_301_1645_0317.htm

***

Lwów, parafia św. Mikołaja, sygn. 1624

Włodzimierz de Mogiła Stankiewicz

http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301/sygn.%201624/pages/PL_1_301_1624_0012.htm

Kościół św. Stanisława Biskupa w Cisnej

W Cisnej, przy jednej z głównych ulic, wjeżdżając od Baligrodu stoi mały, pięknie odrestaurowany kościół pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa. 
W tym kościele przed wojną uczyły się lekcji religii dzieci z Cisnej i okolicznych wsi. 
M. in. mój ojciec Antoni Stankiewicz, który mieszkał wówczas w Żubraczem, wsi odległej od Cisnej 7 km. Tutaj, w Cisnej chodził do szkoły podstawowej i tutaj przystępował do I Komunii Świętej. 
Budynek kościoła był wielokrotnie przebudowywany. Pierwszy kościół został wybudowany przez Jacka Fredrę w 1804 roku.
zobacz: Fredrowie w Cisnej
Pierwotnie w tym miejscu znajdowała się mała drewniana kaplica pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej. Mała, bo takie były potrzeby wsi na początku XX wieku. Katolików w Cisnej było niewielu, znaczącą część ludności stanowili grekokatolicy i Żydzi. 
W latach 1912-22 wybudowano murowany kościół pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i wówczas należał do parafii w Baligrodzie. W 1925 roku kościół został poświęcony i wkrótce wybudowano przy kościele dom parafialny z izbą szkolną dla  klasy szkoły podstawowej. 
W 1929 roku hr. Felicja Skarbkowa oraz Edmund i Irena Brosiowie Załęscy ze Lwowa ufundowali ołtarz główny. Ołtarz został wykonany przez pracownię Wojtowicza w Przemyślanach.

Dyrektorem szkoły w latach 30. był Mieczysław Markiewicz. To on uczył mojego tatę zarówno przedmiotów szkolnych, jak i lekcji religii. Pan Markiewicz zmarł 21 stycznia 1959 roku w wieku 77 lat i jest pochowany na cmentarzu parafialnym w Cisnej. 

Na stronie parafialnej Cisny odnalazłam ciekawy wątek - 'Życie religijne w Cisnej w początkach XX wieku' dot. księdza Juliana Atamana, kuzyna mojej teściowej. 

Otóż ks. J. Ataman, profesor Wyższego Seminarium w Przemyślu przebywał jakiś czas w Cisnej i miał swój udział w przekształceniu kościoła w samodzielną placówkę duszpasterską. Spowodowane to było potrzebami, w związku z napływem ludności osiedlającej się w Cisnej. Jak wiadomo, po II wojnie światowej deportowano większość miejscowej ludności w inne rejony kraju. Pierwsza taka deportacja miała miejsce już w 1945 roku, a następna dwa lata później – w ­1947 roku. W Cisnej pozostało zaledwie 30 rodzin tj. ok. 150 osób. Natomiast tereny okoliczne zostały całkowicie wyludnione. Mój dziadek Jan Stankiewicz wyjechał wówczas z Żubraczego 1 września 1946 roku i przeniósł się z Rodziną do Nysy. Podobnie Jadwiga Kociatkiewicz z Gedrojciów wyjechała do Nysy.

Literatura i linki:
Życie religijne w Cisnej w początkach XX wieku

Sentymentalna podróż do Żubraczego

Ucieczka na Węgry 1940 - Wspomnienia Antoniego Stankiewicza

Relikwie świętego Stanisława na Wawelu

Linki powiązane z tematem - Biografia Antoniego Stankiewicza

cz. 1. Kulików - wspomnienia Antoniego Stankiewicza
cz. 2. Antoni Stankiewicz Żubracze i ucieczka na Węgry
cz. 3. Antoni Stankiewicz. Cisna - w obronie Betlejemki

cz. 4. Antoni Stankiewicz. Praca w III Rzeszy

cz. 5. Antoni Stankiewicz. Praca w III Rzeszy w gospodarstwie Georga Schmidta

cz. 6. Antoni Stankiewicz. Praca w III Rzeszy w gospodarstwie u pani Wasyl

cz. 7. Antoni Stankiewicz. Praca w III Rzeszy u Franza Grolla

cz. 8. Antoni Stankiewicz. Praca w III Rzeszy. Kapitulacja Niemiec

cz. 9. Antoni Stankiewicz, Praca w III Rzeszy. Między pracą a pracą

cz.10.Sentymentalna podróż do Żubraczego

cz.11 Gra na skrzypcach - kącik kolekcjonera

cz.12.Sentymentalna podróż po Roztoczu

cz.13. Stankiewicze Mosty Małe Rawa Ruska rz-kat i gr-kat

cz.14. Antoni Stankiewicz (1924-2012)

Żubracze, Cisna - Podróż Sentymentalna w Bieszczady

W 2004 roku wybrałam się z dziećmi na urlop w Bieszczady. Chciałam odwiedzić Żubracze i zobaczyć ziemie, na której mój Tato spędził swoje dzieciństwo, przeżył wojenną zawieruchę, a po powrocie z przymusowych robót w III Rzeszy walczył z banderowcami. 
Żubracze to mała, bieszczadzka wioska, nieopodal Cisnej. W 1921 roku liczyło 244 mieszkańców, głównie narodowości rusińskiej 155 osób, a polskiej 89 osób, wyznanie greko-katolickie podało 193 osoby, rzymsko-katolickie 37 osób oraz mojżeszowe 14 osób.
W 1938 roku we wsi było 72 domy zamieszkałe przez 259 osób, istniała cerkiew, młyn wodny, kolejka wąskotorowa, handel wyrobami tytoniowymi, gajówka, kowal (Cygan) oraz jednoklasowa szkoła, w której jedyną nauczycielką była Maria Dziubanowna.Po dwóch latach postanowiłam ponownie tam pojechać, tym razem zabrałam Tatę. Niejednokrotnie wspominał z nostalgią Bieszczady, marzył o powrocie do krainy z lat dziecięcych. Nie był tam od 60. lat. Chciałam, by to co 2 lata wcześniej zobaczyłam korzystając z książeczki - przewodnika teraz Tato pokazał mi i opowiedział więcej niż papierowy przewodnik. Chciałam pokazać mu cmentarz, na którym odnalazłam zaniedbany grób księcia Władysława Gedrojcia.

"Te góry były znacznie większe niż teraz, trudno więc zlokalizować cokolwiek"- mówił, z zakłopotaniem tato odszukując miejsca ze swojego dzieciństwa.

Tu mieszkali bliźniacy, podobni do siebie jak 2 krople wody - Janek i Bronek Woźnica, oraz młodsi ode mnie Leon i Adam Adamczyk. Bliźniacy mieli własną huśtawkę, mieli pistolety własnej produkcji, mieli skrzypce, na których umieli grać, mimo, że byli tylko samoukami. Mieszkali koło Majdanu, bliżej mostu kolejowego, mimo, że było mi do nich daleko, chętnie goniłem do nich poszaleć, chociażby żeby sobie postrzelać podczas wspólnej zabawy. Razem z nimi pasłem krowy w przyległym lesie, z dala od ich miejsca zamieszkania.

Ojciec, a może dziadek Michał Woźnica ur. 28.09.1877 w Łysej Górze, zam w Żubraczem. Jego żona Bronisława ur. 22.08.1885. Byli małżeństwem od 1.06.1903. (dane z archiwum: Cisna Lib Matr 1872-1924).

Z Leonem i Adamem Adamczykiem szaleliśmy na wagonach kolejki. Ich ojciec miał średnie wykształcenie, początkowo pracował fizycznie na torach, potem został naczelnikiem stacyjki w Żubraczem. Miał piękne pismo. Razem z dziećmi jeździł na nartach. Po wojnie straciłem z nimi kontakt, wyjechali na Zachód, Staszek Adamczyk brat Leona mieszka obecnie na Majdanie. Moim starszym o 2-3 lata kolegą był Wojciechowski. Urodził się w Czechosłowacji, przyjechał z rodzicami do Żubraczego i mieszkał niedaleko młynu, ok. 300-400 metrów w stronę Solinki.

Relację z podróży umieściłam w Internecie. Opisałam "Sentymentalną Podróż do Żubraczego". Wkrótce w Księdze Gości można było przeczytać:

  "Że też pamiętacie państwo jak nazywała się nauczycielka ze szkoły w Żubarczem. Maria Dziuban była ciotką mojej mamy, niestety zmarła kilka lat temu. Pozdrawiam:) szymon d. 2008/06/23 00:07:17 "

oraz

"Witam. Jestem córką LEONA ADAMCZYKA.Dziękuję za informacje dotyczące mojej miejscowości Żubracze, oraz za ciekawe przekazanie historii tej miejscowości. Mój dziadek Bronisław Adamczyk miał faktycznie piękne pismo i niesamowitą wiedzę o historii. Adamczyk Leon nie żyje, Adam starszy bliźniak też. Żyje żona Leona. Staszek Adamczyk to brat Leona mieszka obecnie na Majdanie. Jednym tchem próbował wymieniać nazwiska, jakie utkwiły ojcu w pamięci. Ewa Adamczyk".

**

Wybraliśmy się na plac, na którym stała gajówka Jana Stankiewicza. Stała na górce, między jednym potokiem, a drugim. Działka była własnością Kociatkiewicza. Dzisiaj stoją jeszcze tu lipy, teren jest zarośnięty. Wtedy lipy miały 40-50 lat, rosły wzdłuż alejki prowadzącej do domu na wzgórku. Te lipy pamiętają czasy niepodległej Ojczyzny. 

 

Aleja lipowa. Nie ma już leśniczówki. 

Dom był drewniany dwupokojowy, z kuchnią i bez łazienki, ale za to z bieżącą wodą - w potoku - wspominał Tato. Trudny był dojazd do domu. Schodziło się drogą koło jabłoni, która do dziś tutaj stoi. W rzece mama Rozalia robiła pranie. 

Rwący potok doskonale zastępował pralkę automatyczną, tyle, że bez wirówki. Suszarką być może były krzaki. Wodę do gotowania czerpano bezpośrednio z potoku. Nawet w zimie woda była dostępna do użytku. 

 

Ten potok zastępował pralkę, w której babcia Rozalia spierała brudy z bieszczadzkich połonin, przyniesione na ubraniach przez swoich 5 urwisów. Nie miała córki, to i na pomoc w gospodarstwie liczyć nie mogła. Sama piekła, sama gotowała, sama przyrządzała zwierzynę, którą mąż upolował. 
Z tego potoku czerpała wodę do przyrządzania posiłków. Nawet zimą, bo woda nie zamarzała. 

 

Alejka lipowa prowadząca do leśniczówki Stankiewiczów. Trzeba się było lekko po wspinać w górę, żeby dotrzeć do domu. 

 

   

 

W czasach swojego dzieciństwa przemierzał mój tato, Antoni Stankiewicz, zapewne kilka razy dziennie i to z pewnością na bosaka. Ganiał nad rzeczkę, kąpał się w wodzie nie bacząc na temperaturę. W zimnych wodach górskiego potoku szalał z braćmi w towarzystwie innych dzieciaków. 

  

Chodzili się kąpać w rzece Solince. Robili tamę, spiętrzona woda umożliwiała kąpiel. Na murku opalali się. Podwaliny mostu były drewniane. Tato w potoku łapał ryby, przeważnie pstrągi. Łowił je rękami, nie potrzebował wędki.

 

 Zabrałam do Leżajska na pamiątkę kilka kamieni z rzeczki Solinka, w której tato kąpał się, łowił ryby

Po drugiej stronie drogi i torów kolejowych, nad potokiem znajdował się ogród Kociatkiewiczów. Rosły w nim kwiatki, jarzyny, truskawki, które uprawiała służba. Wieczorem, tato zakradał się do ogrodu na truskawki.

 

***

Obok mostku mieszkał Filipiak, który miał dwóch synów Jana i Adolfa. Obydwaj byli starsi ode mnie co najmniej 5-6 lat. Pracowali już w folwarku. Z Dolkiem łowiliśmy ryby, zbieraliśmy grzyby, kąpaliśmy się w Solince. Dolek był stolarzem, podobnie jak jego ojciec. Robili sanie, narty, beczki. Jan był krawcem. Dolka pamiętam, jak przyjechał z wojska w mundurze podhalańczyka, jeszcze przed wojną. Dolek ożenił się z córką swojej macochy, drugiej, a może trzeciej żony ojca. Obydwaj bracia uciekli początkowo na Węgry, potem znaleźli się w Portugalii.

  

Po drugiej stronie potoku stała figurka Św. Antoniego. A nieco wyżej stały 2 baraki wojskowe, w których mieszkało 2 kampanie junaków. Budowali drogę z Majdanu do Woli Michowej. Z Cisnej do Majdanu droga była wybrukowana „kocimi łbami”. Junacy wybudowali przy okazji most na Solince koło folwarku. Na otwarcie tego mostu przyjechał sam starosta z Leska.  

 

 

***

Mostek został wybudowany przez nadleśnictwo, dopiero w 1937, czy 38 roku, a może już po wyzwoleniu. Dawniej była tu kładka ze ściętych jodeł, jak przyszła wiosna, roztopy niszczyły drogę, uniemożliwiając dojście. Kładka była przywiązywana, żeby na wiosnę, czy w czasie większych deszczów nie została porwana przez żywioł.

 

Patrząc z mostku na pobliski plac, tato - Antoni Stankiewicz wspominał: Wojsko niemieckie przeprowadzało się czołgami. Dowództwo ruskie stało obok mostu, ustalali plan działania. Obok kręciły się dzieci. Pocisk wpadł prosto w grupę Ruskich. Wszyscy zginęli.
Brat Władek został ciężko ranny, ale w szoku wstał i próbował iść. Drugi jego brat Franek zdziwiony spytał: „tobie nic nie jest?, bo mnie nogę urwało”. Kikut wisiał na strzępie skóry. Franka zabrali do szpitala do Sanoka, a Władka do Stanisławowa, Kijowa, Charkowa, wzdłuż w szpitalach wojskowych przez 2 lata. W Charkowie leżał w kostnicy przez kilka -3 dni. Brakowało krwi, był wycieńczony, więc lekarz kazał go odstawić do kostnicy, bo był bezradny. Ale jakaś sanitariuszka zauważyła, że Władek jeszcze oddycha i żyje. Ona mu dała swoją krew, uratowała mu życie. Podobno chciała się z nim ożenić. Podobno jej mąż pilot odnalazł go po latach drogą wojskową. Nawiązała z nim kontakt.

 

Dziadkowie sprowadzili się w 27. do Żubraczego, mój tato miał wówczas zaledwie 3 latka. Jak pamięta te lipy już wtedy były dorodne i pewnie mogłyby pamiętać narodziny jego ojca. Tyle, że ani on sam, ani jego ojciec nie urodzili się w Żubraczem. 

Przyjechali do Żubraczego razem z księżną Jadwigą Kociatkiewicz, jej mężem i jej ojcem, który był właścicielem tych dóbr. Książę Władysław Gedrojć Żubracze kupił dla swojej córki Jadwigi. 
Wieś stara, miała wielu właścicieli. W XVI w. wchodziła w skład dóbr rodziny Balów.

Porośnięty pień lipy

W miejscu, gdzie stała gajówka nie widać nawet  po niej ruin, pozostały jedynie resztki drzew, stara jabłoń, trochę krzaków dziko rosnących i bieszczadzka głusza. 

A siedemdziesiąt lat temu, aż roiło się od gości. Przyjeżdżali do Żubraczego na polowania, bo zwierzyny łownej nie brakowało. Przyjeżdżali z całej Polski, nawet aż z poznańskiego. Trzeba przyznać, że ta część Bieszczad, zwłaszcza najbliższa okolica była szczególnie atrakcyjna. 
Tędy przebiegał szlak komunikacyjny łączący południe Europy z Polską, Rosją, a także krajami skandynawskimi. Funkcjonowała kolej - I Węgiersko-Galicyjska Kolej Żelazna. Jeszcze pod zaborami lasy były obficie eksploatowane przez firmy. Kwitła gospodarka to i ruch był duży na miarę oczywiście wsi.

Były też inne okoliczności. Kiedy wybuchła II wojna do Żubraczego napływali ludzie prosząc dziadka o pomoc w ucieczce za granicę. Dziadek Jan Stankiewicz znał doskonale każdy skrawek otaczającego lasu. W końcu był gajowym. Polował na borsuki, lisy, kuny i inną zwierzynę leśną.

Podczas okupacji niemieckiej przez Żubracze przebiegała trasa kuriersko – sztafetowa LAS. Tym szlakiem przez górę Hyrlatę dziadek przeprowadzał kurierów i uchodźców na Węgry.

***

Cmentarz w Żubraczem. Znalazłam w Internecie stare zdjęcie nie istniejącej już cerkwi greckokatolickiej (niestety, nie znam źródła, ani autora zdjęcia).

Teren cmentarza okalają rosłe lipy. Stała tam niegdyś cerkiew, nie ma po niej śladu. Położony jest 100 metrów od szosy głównej. Aby dotrzeć do niego, musiałam przedrzeć się przez prywatną posesję, przeskoczyłam przez płot, gdyż właścicielka posesji nie była chętna otworzyć mi bramę. W tym roku odnalazłam inne przejście, kilka metrów dalej od przystanku autobusowego. Mogłam bez problemu przejść przez podwórze gospodyni, która zamieszkuje w Żubraczem od lat 60. Z rozmowy z nią, dowiedziałam się, że turyści rzadko odwiedzają tę uroczą wieś. Kiedyś grupy turystów pieszo pokonywali szlaki, chętnie wynajmowali kwatery na nocleg, nie gardząc spaniem na sianie. Gotowali posiłki na udostępnionej kuchence. Dzisiaj, najczęściej przyjeżdżają samochodami i nie zatrzymują się na dłużej. Spotkać można pojedynczych turystów na rowerach.

 

 

Obecnie na cmentarzu cerkiewnym zachowało się kilka nagrobków. Otacza je 5 starych lip. Zachowane nagrobki porozrzucane są po terenie całego cmentarza. stoją bardzo prowizoryczne krzyże brzozowe. Część pozostałości po dawnych nagrobkach leży w kawałkach w wysokiej trawie.

Na cmentarzu leży pochowany Jerzy Sawkanycz, Ukrainiec. Nazywali go Jurko. Ur. się 25 maja 1895. Zmarł 20 października 1944 roku. Tato go znał. Sawkanycz miał 30 sztuk bydła, parę koni, musiał wyżywić liczną rodzinę, miał bowiem 18 dzieci. Mieszkał naprzeciw Stankiewiczów. Druga z rzędu córka miała na imię Ołena, była starsza od taty o 2 lata. Syn Ilko był na przymusowych robotach w Niemczech, Wrócił do Polski. Jego dzieci mieszkają koło Szczecina. Przez lata przyjeżdżał na grób syn, niedawno, ok. 2 lata temu zmarł, a teraz przyjeżdża wnuk?

Koło Jurka powinien leżeć Papczak, ale nie ma śladu po jego grobie - powiedział Tato.

We wschodniej części cmentarza, blisko ogrodzenia spoczywa dawny właściciel tej ziemi, przedostatni właściciel majątku - książę Władysław Gedroyć. Rzuca się w oczy, ponieważ jest to nowy, lastrykowy nagrobek. 

 

Napis na nagrobku głosi:
     Władysław Książe Gedroyć
     urodz. 8.V.1862 zm. 7.IV.1943
     Pan na Żubraczach
             Ave Maria
Kilka metrów obok grobu, leżał w trawie stary nagrobek księcia. Napis na tym nagrobku głosi:
Władysław ks. Gedroyć

ur. 9.5.1861 - zm. 7.4.1943

   

 

 

 

Panorama z cmentarza: można podziwiać grzbiety górskie należące do wszystkich ważniejszych pasm bieszczadzkich ze szczytami:
Jasło 1153 m npm., Hyrlata 1105 m npm, Rosocha 1091 m npm., Wołosań 1071 m npm, Łopiennik 1069 m npm, Stryb 1017 m npm, oraz wieloma mniejszymi.
Góra Matrygona obrośnięta malinami, brusznicą, jagodami. Są grzyby, rydze.
Góra Hyrlata –przez nią prowadził szlak na Węgry
Kwitną czereśnie na bezpańskich wzgórzach.

***

Tuż przy drodze, na wzgórzu, po lewej stronie stał piękny, nowy, murowany dwór Kociatkiewiczów. W 1927 r państwo Giedroyciowie, a wraz z nimi rodzina Stankiewiczów opuścili Kulików i zamieszkali w Żubraczem k/ Cisnej. Prawdopodobnie przyczyną wyjazdu była choroba córki Jadwigi (ur. 2 stycznia 1907, w Miękiszu Nowym). Zdecydowali się osiedlić w górach. Majątek w Żubraczem nabył Władysław książę Gedroyć od Gertnera dla swojej córki Jadwigi, która wyszła za mąż (ślub 27 grudnia 1927r) za Marka Kociałkiewicza (ur.10 czerwiec 1903, we Lwowie -dyplomowany handlowiec, urzędnik bankowy). Mieli 3000 ha lasu. Dopóki Gertner się nie wyprowadził mieszkali w barakach jeszcze ok. 5 lat. Obok mieszkała rodzina Stankiewiczów.
Jadwiga urodziła syna Andrzeja i córkę Irenę. Dzieci nie chodziły do szkoły, uczyła ich niezamężna ciotka ze Lwowa. 

Na narty chodził tato, Władek, Karol z panią Jadzią, Witoldem - bratem. Piotrek - męża brat przyjeżdżał tylko na wakacje. Z tyłu folwarku były pola, na tą górkę chodzili na narty. W dali widać górę Hyrlatę, za którą był jeszcze jedna góra i dalej granica węgierska. Tamtędy dziadek przeprowadzał uchodźców i tamtędy tato przechodził na Węgry.

Podczas okupacji niemieckiej przez Żubracze przebiegała trasa kuriersko – sztafetowa "Las". Właścicielka majątku Jadwiga Kociatkiewiczowa "Renia" udzielała schronienia kurierom. Szlak biegł przez Hyrlatą, używany był do marca 1942 roku.

***

Tym szlakiem przeprowadzali kurierów na Węgry Mietek i Heniek Pałasiewicz. Pisał mi o tym Artur Pałasiewicz z Warszawy - z zamiłowania historyk, archiwista, szperacz, wyszukiwacz i entuzjasta Najjaśniejszego Pana Franciszka Józefa I. Artur znał osobiście Adamczyka, ostatniego urzędnika kolejki wąskotorowej i jego synów - Bronek woził go drezyną na grzyby do Łupkowa. Rodzina Pałasiewiczów pochodziła z Huty Korostowskiej (koło Skolego w Karpatach Skolskich, obecnie Ukraina), a w XIX w. już mieszkali w Balnicy, gdzie na cmentarzyku w Balnicy zachował się jedyny utrzymany grób - to grób pradziadka Artura. W Żubraczem mieszkali od 1918 roku. Jan Pałasiewicz - dziadek Artura służył w C.K. Armii, a po demobilizacji armii austriackiej pracował na kolejce wąskotorowej, w 1931 przeprowadził się do Zagórza. Dziadek Jan Pałasiewicz miał czterech synów - Mieczysława, Henryka, Romana i Józefa.

Marek Kociatkiewicz był wójtem w Cisnej przed wojną. Jeździł tam na karty. W 1939 r przekroczył granicę i przez Węgry, Jugosławię, Egipt dostał się do Anglii. Wrócił z Anglii do kraju w 1949 r. Zamieszkał w Koszalinie i tam zmarł 16 czerwca 1992r.

***

Tutaj, dawniej rosły drzewa jasionowe, w miejscu, gdzie stoi stodoła rósł tam dąb ponad 100-letni, podobno zasadzony przez Sobieskiego - powiedział Tato.

 ***

Po roku 1945 Żubracze – wieś, w której ojciec spędził dzieciństwo, została zniszczona i wysiedlona. 1 września 1946 roku Rodzina wyjechała do Nysy. W 1946 roku siłą wysiedlono na Ukrainę 62 rodziny, a w ramach akcji "Wisła" wysiedlono pozostałą część ludności, a wojsko spaliło wieś.W Żubraczem, w dzisiejszych czasach, brak jest sklepu, ale są tacy, którzy rozwożą po domach towar samochodem, praktycznie wszystko, na zamówienie. Tak opowiadała napotkana mieszkanka Żubraczego. Przyjechała na te tereny dopiero po wojnie.

***

Na początku wsi, po lewej stronie była „Góra Trotowa”. Jeszcze z I wojny światowej pozostałości. Były źródłem podściółki i opału dla mieszkańców Żubraczego. Po drugiej stronie drogi był tartak, jego właścicielem był Żyd. Na lewo od drogi jest woda siarczana. 

 

****

Rok 2013

Wybrałam się kolejny, już trzeci raz w sentymentalną podróż do Żubraczego. Bieszczadzką wieś odwiedziły również prawnuki i praprawnuki Jana Stankiewicza. Zostały nam niezapomniane wspomnienia, tym bardziej, że pogoda podczas sierpniowej wyprawy dopisała znakomicie. 

***

 

***

Majdan i Cisna

Wąskotorówka. Przez wieś Żubracze biegną tory kolejki wąskotorowej z Majdanu do Łupkowa. Michalski był zawiadowcą stacji, potem w Nysie pracował na kolei, może też jako zawiadowca. Pamiętam dokładnie wielką zimę 1929 roku - wspominał tato. Pamiętam tę datę, bo wtedy urodził się brat Franek. Mroźna zima, temperatura sięgała -30 stopni C, a ja, czteroletni gówniarz razem z bratem Karolem wybraliśmy się do Michalskich. Na szczęści ktoś nas zawrócił z drogi i przyprowadził do domu. Odmroziliśmy sobie ręce, ojciec kazał nam je moczyć w zimnej wodzie. Dostaliśmy lanie.

Chyba do najbardziej uciążliwych moich obowiązków było chodzenie do szkoły w Cisnej, szkoły odległej o 7 km od mojego domu. W okresie bardzo ciężkich zim byliśmy odwożeni i przywożeni ze szkoły. Okres zimowy w Bieszczadach był szczególnie niesprzyjający nauce, zdarzało się, że z powodu obfitych opadów śniegu, zasypanych dróg, temp. niejednokrotnie poniżej 30 st. C zamykano szkołę, nawet na okres dwóch miesięcy. Zdarzało się, że do szkoły jeździliśmy pociągiem. Aby nie kupować biletu, przyczepiałem się do buforu i jechałem na gapę.

Szkoła w Cisnej była 4-klasowa, przy czym 2 lata chodziło się do klasy trzeciej i 2 lata do klasy czwartej. Nauczycielami byli pan Mieczysław Markiewicz i pan Ochnicz, mąż lekarki z Cisnej. Po zajęciach szkolnych często graliśmy w piłkę nożną, siatkówkę. Sport ten wykańczał mnie zupełnie do tego stopnia, że nie miałem siły wracać piechotą do domu. Dwie kromki chleba musiało wystarczyć na cały dzień pobytu poza domem. Nie zawsze miałem pieniądze, aby dokupić np. bułkę.
PS. Odezwała się do mnie córka p. Ochnicza - Barbara. Wpisała się do mojej Księgo Gości umieszczonej na mojej stronie internetowej, dzięki czemu dowiedziałam się, że jej ojciec miał na imię Roman. Wpisał się również wnuk p. Romana Ochnicza - Adam Ochnicz.  

***

Na stronach https://szukajwarchiwach.gov.pl w Księdze Małżeństw 1874-24 istniej wpis:

Mieczysław Markiewicz ur. 1.11.1882 w Dynowie; syn Franciszka i Hanny? Decker; w wieku 26 lat poślubił 21 letnią Czesławę Joannę Pokorną c. Wincentego i Walerii Wrońskiej; ur. 7.08.1887 w Tyrawie Wołoskiej, zam. w Baligrodzie. Ślub 14.11.1908 w Cisnej. Świadkami był dr med. Jan Markiewicz z Cisnej oraz Ludwika Wrońska z Baligrodu.

 

Pan Mieczysław Markiewicz zmarł 21 stycznia 1959 roku w wieku 77 lat i jest pochowany na cmentarzu parafialnym w Cisnej.

 

Kościół św. Stanisława Biskupa w Cisnej

zobacz też:

Kościół św. Stanisława Biskupa w Cisnej

Bieszczady. Przewodnik dla prawdziwego turysty

Linki powiązane z tematem - Biografia Antoniego Stankiewicza

cz. 1. Kulików - wspomnienia Antoniego Stankiewicza
cz. 2. Antoni Stankiewicz Żubracze i ucieczka na Węgry
cz. 3. Antoni Stankiewicz. Cisna - w obronie Betlejemki
cz. 4. Antoni Stankiewicz. Praca w III Rzeszy
cz. 5. Antoni Stankiewicz. Praca w III Rzeszy w gospodarstwie Georga Schmidta
cz. 6. Antoni Stankiewicz. Praca w III Rzeszy w gospodarstwie u pani Wasyl
cz. 7. Antoni Stankiewicz. Praca w III Rzeszy u Franza Grolla
cz. 8. Antoni Stankiewicz. Praca w III Rzeszy. Kapitulacja Niemiec
cz. 9. Antoni Stankiewicz, Praca w III Rzeszy. Między pracą a pracą
cz.10.Sentymentalna podróż do Żubraczego
cz.11 Gra na skrzypcach - kącik kolekcjonera
cz.12.Sentymentalna podróż po Roztoczu
cz.13. Stankiewicze Mosty Małe Rawa Ruska rz-kat i gr-kat
cz.14. Antoni Stankiewicz (1924-2012)